Piłka dla psa – jak mądrze z niej korzystać?

Zabawa z piłką, gonienie za nią, wyławianie z wody, wyciąganie z krzaków, triumfalne noszenie w pysku... niejeden pies kocha swoją piłkę! Na rynku psich zabawek jest ich mnóstwo. Można wybrać o odpowiedniej fakturze, twardości, wytrzymałości. Niektóre świecą w ciemnościach, inne unoszą się na powierzchni wody, jeszcze inne posiadają specjalny sznurek, który umożliwia szarpanie się nimi. A co, jeśli zabawa piłką dla psa może nieść ze sobą zagrożenia? Zapraszam do lektury!

Piłeczka dla psa – dlaczego jest tak lubiana?

Łańcuch łowiecki to zestaw zachowań, które przejawia drapieżnik zdobywając pożywienie. Każdy pies jest drapieżnikiem, choć czasem trudno w to uwierzyć. Pełny łańcuch łowiecki składa się z następujących elementów: namierzanie ofiary (związane m.in. z węszeniem), obserwacja, podkradanie się, pogoń, chwytanie, zagryzanie, rozszarpywanie oraz zjadanie.

Psy różnych ras mają w różnym stopniu rozbudowany i utrwalony łańcuch łowiecki. Te różnice wiążą się z selekcją hodowlaną, a ta z kolei wynika z tego, do czego przeznaczono daną rasę. Na przykład terriery i charty zachowują pełną sekwencję zachowań łowczych. Z kolei u psów ras towarzyszących wygaszono całość łańcucha. Rasy gończe kończą sekwencję łowiecką na pogoni, natomiast zaganiające – na chwytaniu.

To zachowania instynktowe, mieszczące się w łańcuchu łowieckim, odpowiadają za to, że pies nadaje się do swojego zawodu. Dziś jednak niewiele psów realizuje się w takich zajęciach jak pasterstwo, stróżowanie, polowanie. Natomiast naturalne drapieżne zachowania pozostają z nimi, a realizacja tych zachowań zaspokaja potrzeby i często daje psu ogrom satysfakcji.

Czy to oznacza, że powinniśmy pozwolić naszym psom polować na inne zwierzęta? Oczywiście nie. Za to możemy wprowadzić w ich życie różne formy zabawy, które wiążą się z realizacją tych naturalnych zachowań. Nie tylko szarpak dla psa spełnia to zadanie. Gonienie piłki realizuje element pogoni.

Pogoń wymaga dużej mobilizacji i motywacji – w końcu jej skuteczność determinuje obecność posiłku! Za tę mobilizację odpowiada neuroprzekaźnik zwany dopaminą. Pełni on wiele różnych funkcji – a co tutaj ważne, pobudza ośrodek przyjemności w mózgu. Wyrzut dopaminy powoduje więc silne, euforyczne emocje, dodaje energii, nakłania do kontynuowania czynności. Dlatego właśnie tak wiele psów kocha pogoń – z powodu towarzyszących jej wspaniałych emocji.

Dlaczego piłeczka czasem... uzależnia?

Dopamina, jakkolwiek niezbędna do poprawnego funkcjonowania organizmu oraz utrzymania dobrego nastroju, ma też swoją mroczą stronę. Potrafi uzależnić – ten mechanizm u ludzi odpowiada między innymi za uzależnienia się od gier hazardowych. Pies biega za piłką coraz częściej i częściej, czasem mimo fizycznego zmęczenia, a w międzyczasie domaga się kolejnych rzutów. Nie dostając ich, może przekierować frustrację na przykład na mijane psy, lub poszukać możliwości pogoni w środowisku (rowerzyści, biegacze, wiewiórki).

Czasem więc piłka dla psa z lubianej zabawki staje się obiektem fiksacji i uzależnienia. Pies przestaje realizować swoje inne potrzeby, skupiony jedynie na piłeczce i wyczekujący możliwości gonienia za nią. Niestety, inne potrzeby (eksplorowanie, węszenie, potrzeby socjalne, a nawet fizjologiczne) nie znikają. Gdy znika piłeczka ich niezaspokojenie daje się psu i opiekunowi we znaki.

Taka fiksacja na pogoń nie jest zdrowa. Niestety, nieświadomi tego mechanizmu opiekunowie często sami wywołują fiksację u psa, rzucając mu piłkę raz po raz na większości spacerów. Bywa, że bieganie za piłką dla psa staje się zastępnikiem aktywnego spaceru. Czasem też bezradny opiekun kontroluje psa za pomocą piłki, od której ten jest uzależniony – dopóki na widoku jest piłeczka, pies znajduje się pod kontrolą.

BHP zabawy piłką dla psa

Aby upewnić się, że pies po prostu dobrze bawi się piłką, a nie zaczyna uzależniać od gonienia jej, warto ograniczyć liczbę rzutów do kilku dziennie i nie blokować ich w długie serie. Obserwuj też swojego psa podczas spaceru i upewnij się, że regularnie węszy, eksploruje środowisko, tarza się, znaczy teren oraz robi „wszystkie te pieskie rzeczy”. Powinieneś się zaniepokoić, gdy pies od pojawienia się piłki na widoku, lub wręcz od wyjścia z domu, trzyma się blisko ciebie i wyczekuje rzutów zabawką, rezygnując z innych spacerowych aktywności.

W zaleceniach BHP zabawy piłką dla psa znajdują się też uwagi dotyczące powierzchni. Pogoń i gwałtownie hamowanie na śliskich panelach, kafelkach lub innym typie śliskiej podłogi jest bardzo niebezpieczna i często kończy się urazami ortopedycznymi. Trzeba na to zwrócić szczególnie baczną uwagę w przypadku psów młodych i psich seniorów. Piłeczki (ani żadnego innego przedmiotu) nie rzucaj też na powierzchni twardej i zdzierającej psie łapy, takiej jak asfalt.

Piłka pomocna w regulowaniu emocji

Powyższe fakty o instynktach, pogoni i piłeczce postawiły ją w nieco mrocznym świetle. Czy to znaczy, że piłka dla psa nie jest bezpieczną i dobrą zabawką? Nie! Przeciwnie, piłka może pełnić wiele dobrych i przydatnych funkcji. Jeśli pies kocha za nią biegać, ale nie popada w fiksacje, można używać rzutu piłką jako nagrody w treningu. Jeśli ma tendencje do nalegania na kolejne rzuty i z tego względu zdecydujesz się na ich ograniczenie, wciąż możesz używać piłki. Świetną zabawą jest ukrywanie jej za drzewem czy w krzaczkach, by potem pozwolić psu na jej odszukanie.

Psy regulują swoje emocje i obniżają napięcia poprzez gryzienie i ściskanie zębami przedmiotów. Podanie psu do niesienia piłeczki, kiedy przeżyje na spacerze stresującą sytuację lub gdy taka nadchodzi, jest świetną strategią radzenia sobie. Dla wielu psów piłka czy szarpak stanowią doskonałe wsparcie na przykład przy mijaniu obcego psa lub przechodzeniu wzdłuż ulicy.

Piłki do zadań specjalnych

Skoro już wiemy, że piłka dla psa ma swoje mroczne i jasne strony, przejdźmy do tej hedonistycznej części – przeglądu piłek! A naprawdę jest w czym wybierać. Czasy, gdy piłka tenisowa lub ciężka, gumowa piłka stanowiły jedyne opcje, dawno minęły. Dziś możemy wybierać dla swoich psów z całej szerokiej gamy rozmaitych piłek.

• Dla zapalonych pływaków. W tej kategorii znajdują się liczne piłki unoszące się na wodzie. Nie trzeba się martwić, że pies niechcący utopi swoją ulubioną piłeczkę podczas pływania czy brodzenia w wodzie. Taka piłka nie tylko zmotywuje czworonoga do ochłodzenia się w upale, ale też do samych czynności pływania lub wbiegania i wybiegania z wody, stanowiących świetny trening sprawnościowy. Pływające piłki dla psa znajdziesz w kategorii zabawki do wody.
• Niezniszczalna piłka dla psa. Niejedna piłka dla psa dokonała żywota w paszczy twojego pupilka i w zasadzie nie wierzysz już w wytrzymałe psie zabawki? Sprawdź jedną z piłek o kultowej wytrzymałości. Charakterystyczna piłka PLANET DOG Orbee-tuff lub KONG® Ball Extreme mogą Cię pozytywnie zaskoczyć. 
• Do zabaw po zmierzchu. Na rynku zabawek dla psów pojawiły się także piłki świecące w ciemnościach, dzięki czemu jesienny lub zimowy spacer również można urozmaicać rzutami i szukaniem piłeczki. Czy znasz to uczucie, gdy pies wraca z krzaków bez piłki? I jest to trzecia piłka w tym miesiącu? Spróbuj tych świecących. Nasz faworyt to świecąca piłka dla psa Chuckit! Light Fetch Ball.
• Piłki do aktywnego karmienia. Piłka dla psa nie musi służyć do rzucania, gryzienia ani szukania. Osobną kategorię stanową piłeczki, które można napełnić jedzeniem. Wśród nich między innymi piłki z labiryntem na zewnętrznej części, oraz w środku. Niektóre z nich trzeba ściskać, by wydobyć jedzenie. Inne wymagają cierpliwego turlania. Piłki na jedzenie dla psa znajdziesz w kategorii zabawki na smakołyki dla psa.
• Piłki wydające "chrupiący" dźwięki. Ciekawą odmianą od piłek piszczących są piłki wydające przy ściskaniu chrupiący dźwięk, na kształt ściskanej pustej butelki z plastiku. Niektóre wręcz mają w środku fragmenty takich butelek. Jeśli więc twój pies lubi gryźć każdą pustą butelkę którą znajdzie, a piłkami nie jest tak zainteresowany, jak chciałbyś by był – może to jest rozwiązanie? Chrupiące piłki to np. Chuckit! Cranch Ball  lub JW PETS Crackle Heads Ball
• Piłki ażurowe. Wartą wspomnienia opcją są też piłki stworzone specjalnie z myślą o psach, które kochają nosić coś w pysku. To specjalna piłka dla psa umożliwiająca swobodne zianie nawet podczas biegu. Konstrukcja tej zabawki jest ażurowa i dzięki temu przepływa przez nią wydychane przez psa powietrze. To z kolei zmniejsza ryzyko przegrzania się. Duże piłki ażurowe świetnie sprawdzą się także jako szarpak - są elastyczne i mocne. Z odrobiną kreatywności "ażurki" zmienić można nawet w zabawkę węchową – na przykład wciskając w dziury rulony z szarego papieru wypełnione przysmakami. Kultowe piłki „ażurki” to JW PETS Hol-ee Roller dostępne w aż 5 rozmiarach.
• Piłka jako szarpak. Szarpak dla psa zakończony piłką bywa bardziej motywujący, niż inne szarpaki. Co więcej, wzmacniając u psa aport można go o wiele łatwiej rzucić, niż klasyczne szarpaki ze sznurów, polaru, juty czy futra. Taki szarpak z piłką sprawdza się doskonale także do niesienia w pysku. Łatwo jest też schować go do kieszeni. Piłka na sznurku to ukochana zabawka wielu psów. Można kupić ją także w wersji z amortyzatorem. Przeróżne piłki na sznurku lub taśmie znajdziesz w kategorii szarpaki dla psa.

Mam nadzieję, że teraz wiecie więcej o bezpiecznej zabawie piłką z psem. Cieszcie się wspólnymi aktywnościami!